Mężowie zaufania, obserwatorzy społeczni i międzynarodowi – kto, na jakich zasadach i w terminach może ich powoływać? Te trzy możliwości dopuszczenia do udziału w pracach komisji obwodowych daje nam nowelizacja Kodeksu wyborczego.
Prawo do wyznaczania mężów zaufania mają komitety wyborcze, zaś obserwatorów społecznych mogą wyznaczać zarejestrowane na terenie RP fundacje oraz stowarzyszenia, które w statutach mają zapisaną troskę o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz komitety wyborcze. Co ważne, zgłaszając ich nie trzeba wcześniej sygnalizować zamiaru obserwowania prac komisji. Z kolei obserwatorów międzynarodowych – na ich prośbę – zaprasza do prowadzenia działań Państwowa Komisji Wyborcza.
Mężów zaufania i obserwatorów społecznych można powołać nawet w dniu wyborów. Ważne, żeby od upoważnionych osób z komitetu wyborczego lub organizacji otrzymali odpowiednie zaświadczenie, które wraz z dowodem potwierdzającym tożsamość przedstawią komisji, do której zostaną skierowani. Zaświadczenie może upoważniać do „pracy” w więcej niż jednej komisji. Zarówno mężowie zaufania, jak obserwatorzy mogą być obecni podczas wszystkich czynności komisji, do której zostali wyznaczeni: podczas przygotowań do głosowania, głosowania, ustalania wyników i sporządzania protokołu. Mogą także – z wykorzystaniem własnego sprzętu – rejestrować działania komisji.
Przy czym należy pamiętać, że w lokalu wyborczym może przebywać jednocześnie nie więcej niż po jednym mężu zaufania z każdego komitetu i po jednym obserwatorze z każdego stowarzyszenia lub fundacji. Można jednak wyznaczyć więcej niż jednego męża zaufania lub obserwatora przy danej komisji, którzy swoją funkcję pełnić będą zamiennie.